Wordt 2021 het jaar van de doorbraak?

2021 moet het jaar van de opleiding worden. Minister Crevits heeft het over de start van de ‘learning twenties’. Een actieplan stelt een extra aanbod aan opleidingen in het vooruitzicht, alsook gebruik van nieuwe technologieën en een screening van de eigen regelgeving. Tot voor kort was het Vlaams opleidingsverlof immers enkel mogelijk voor klassikale opleidingen. Vanaf dit schooljaar kan het ook voor digitale opleidingen. Daarnaast zal Syntra Vlaanderen een pilootproject ‘lerend netwerk e-leren’ opzetten om kennis en expertise rond e-leren uit te wisselen.

In ‘A Skeptic’s HR Dictionary’ evalueert auteur Patrick Vermeren kritisch allerlei HR-prakijken op basis van de meest richtinggevende wetenschappelijke theorieën en bevindingen. Hij besteedt daarin ook een hoofdstuk aan e-leren. Door de coronacrisis heeft de leervorm de afgelopen maanden noodgedwongen een sterke boost gekregen. Werknemers die vroeger klassikaal bijgeschoold werden, moesten om veiligheidsredenen overschakelen op studeerwerk achter de laptop. Het lijkt er sterk op dat deze manier van leren ook de komende jaren verder uitbreiding zal krijgen. Al dan niet via hybride vormen in combinatie met fysieke opleidingsmomenten.
Zal dit leiden tot betere resultaten, hogere slaagcijfers, een grotere participatie en een verhoogde efficiëntie? Zal e-leren ertoe leiden dat levenslang leren echt vaste voet aan grond zet? Het kan. Maar evident is het allerminst.

Onderzoek toont immers aan dat e-leren enkel succesvol kan zijn onder heel speci-fieke voorwaarden en voor een bepaald soort onderwerpen. Zo werkt e-leren goed voor het aanleren van feiten en data en voor e-cursisten met specifieke persoonlijkheidskenmerken: nauwgezet, planmatig en doelgericht gemotiveerd. De grote meerderheid van de potentiële e-cursisten voldoen helaas niet aan die kenmerken. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 95% van de werknemers die aan een e-cursus begint, deze niet beëindigt.
Bovendien missen online opleidingen ook elementen die je als cursist enkel in een echte fysieke klasomgeving kan ervaren: passie van de lesgever, vragen van de lesgever aan de groep of individuele deelnemer, geïndividualiseerde feedback van de lesgever aan de cursist enzovoort.

De mens is per definitie evolutionair gezien een sociaal wezen. Dit heeft ook gevolgen voor demanier waarop we bijleren – ook in een professionele context. Mensen leren nog altijd, zo toont wetenschappelijk onderzoek aan, het best in groepsverband. En dat geldt zeker voor zaken die verband houden met intermenselijke soft skills. Die leren we vooral van elkaar.
Als de overheid en/of de sociale partners dus omwille van veiligheidsredenen of efficiëntie-overwegingen meer willen inzetten op e-leren, verliezen ze een aantal belangrijke overwegingen best niet uit het oog. Voor welke thema’s is dit haalbaar? Welk publiek met welke basisvaardigheden willen ze aanspreken? En welke onderbouwde methodieken kunnen worden aangewend. Voorlopig toont onderzoek, zoals hiervoor al aangehaald, dat slechts een klein deel van vooral hoog opgeleide en goed gemotiveerde werknemers gedreven genoeg is om een online opleiding met succes te voltooien.

Slotsom lijkt ons dus te zijn: e-leren kán, vooral in combinatie met fysieke groepsopleidingen, soms een stap vooruit zijn. Maar het is geen goed idee om enkel op e-leren in te zetten. Het is vanuit wetenschappelijk oogpunt niet voor alle onderwerpen en voor elk doelpubliek een goed idee. Schrijf de klassieke opleiding in een even klassiek lokaal dus zeker nog niet zomaar af. Ook niet in de zogenaamde ‘learning twenties’.