Wij willen overleg over kaderthema’s

3M schuift één derde van de personeelsleden aan de kant

Een gelukkig nieuwjaar! Dat moet 2019 worden voor de kadermilitanten bij 3M in Zwijndrecht. In 2018 spanden ze een gerechtelijke procedure aan tegen hun werkgever, omdat die manifest blijft weigeren de vakbondsafvaardiging ook open te stellen voor kaderpersoneel. Na herhaaldelijk aandringen zat er voor de militanten niks anders op dan te vragen aan de rechter om een oordeel te vellen. Tegen de zomer van dit jaar wordt een uitspraak verwacht.

Bij 3M in Zwijndrecht worden de kaderhonneurs waargenomen door Nancy Lommelen en Gert Hooftman. Nancy startte haar loopbaan als bediende, Gert werkt al sinds zijn aanwerving onder een kaderstatuut. Net zoals ruim drie kwart van de ‘bedienden’.
“Bij 3M Zwijndrecht werken, volgens de laatste sociale verkiezingen in 2016, 154 arbeiders, 29 bedienden en 105 kaderleden, juridisch evenzeer bedienden. Dat betekent dat dus ruim 78% van de mensen met een bediendencontract bij 3M Zwijndrecht het zonder vakbondsafvaardiging moeten stellen,” legt Gert uit.

Kader: Waarom houdt 3M de boot af?
Hooftman: Een echt goede reden heeft de directie daar eigenlijk nog nooit voor gegeven. We hebben het punt al herhaaldelijk op de agenda van de ondernemingsraad gezet. Maar de directie komt niet veel verder dan dat ze daar eerst een sectorakkoord over wil. De directie verschuilt zich zo achter essencia, de werkgeversorganisatie in onze sector. Wat het extra pijnlijk maakt is dat 3M zich naar buiten profileert als een organisatie die haar sociale verantwoordelijkheid opneemt. Het bedrijf heeft de Global Compact van de Verenigde Naties onderschreven, waarin expliciet staat dat alle werknemers het recht hebben zich te verenigen en collectief onderhandelingen te voeren. Maar blijkbaar is er een verschil tussen woord en daad. De verklaring staat alleszins in schril contrast met de halsstarrige uitsluiting van kaderleden, of drie kwart van de werknemers met een bediendenstatuut, uit het sociaal overleg.

Kader: Wat betekent die uitsluiting voor kaderleden?
Hooftman: We doen hoe dan ook al het mogelijke voor onze kaderleden. In de mate van het mogelijke brengen wij de thema’s die voor hen spelen aan bod in de andere overlegorganen. Vooral dan in de ondernemingsraad. Maar daar kunnen we nooit persoonlijke dossiers behandelen. We proberen de persoonlijke verhalen dus altijd een collectieve draai te geven. Daar is op zich niks mis mee. Maar het volstaat niet. We willen ook het recht om individuele dossiers aan te kaarten en collectieve arbeidsovereenkomsten te onderhandelen, net zoals we dat kunnen voor arbeiders en bedienden.

We willen ook het recht om individuele dossiers aan te kaarten en collectieve arbeidsovereenkomsten te onderhandelen, net zoals we dat kunnen voor arbeiders en bedienden.

Kader: Welke thema’s zijn binnen 3M zoal aan de orde?
Hooftman: Arbeidsduur is een belangrijk thema. Bedienden en arbeiders presteren veel meer uren dan ze contractueel moeten. En voor wie in ploegen staat doet zich dan weer de bizarre situatie voor dat ze met hun shift-tijd nooit aan de wekelijkse arbeidsduur komen. Wat er in de praktijk toe leidt dat ze buiten hun shift nog een aantal uren moeten komen doen. Een ander heikel punt is de car policy. Nogal wat collega’s willen praten over alternatieven voor de bedrijfswagen. Het verkeer rond Antwerpen zit meestal helemaal vast, dus is een fiets voor veel collega’s een betere oplossing. Of ze zien wel iets in de cash for car-piste. Maar de werkgever wil er niet over praten. We horen ook regelmatig klachten over schade aan de voertuigen en hoe die dan moet worden vergoed. De vragen over de bedrijfswagen zijn vaak zeer individueel. Dus helemaal op maat van de vakbondsafvaardiging. Maar die is er niet. En dus blijven kaderleden met die vragen in de kou staan bij 3M. Ook SWT is een moeilijk dossier. Al voor dat de regering de voorwaarden verscherpte, had 3M de eindeloopbaanregeling fors ingeperkt.
Ook die opstelling resulteert in individuele vragen en dossiers, die we dus niet individueel kunnen bespreken voor wie een kaderstatuut heeft.

Kader: Wat vinden de werknemers – arbeiders, bedienden én kaderleden – van de houding van de werkgever?
Hooftman: Zoals waarschijnlijk altijd en overal, merken collega’s de onrechtvaardigheid pas goed op als ze zelf met een dossier geconfronteerd worden. Maar dat komt dus wel geregeld voor. Gelukkig werken we syndicaal goed samen met de andere personeelsgroepen. De personeelsvertegenwoordigers van arbeiders en bedienden trekken mee aan hetzelfde zeel. Net zoals wij mee opkomen voor hun belangen. Wij maken geen verschil tussen personeelsgroepen. Er is bij ons geen verschil tussen paradepaarden en werkpaarden. We zijn allemaal werkpaarden.

 Er is bij ons geen verschil tussen paradepaarden en werkpaarden. We zijn allemaal werkpaarden.

Kader: Hoe hebben jullie tot nog toe geprobeerd uit de impasse te geraken en toch een vakbondsafvaardiging te laten erkennen?
Hooftman: Zoals ik al zei, proberen we druk te zetten in de ondernemingsraad. Maar daar botsen we steeds op een botte weigering. In 2017 hebben we daarom de verzoening aangevraagd rond dat punt. Dat betekent dat de sociale partners van het paritair comité erbij geroepen werden. Maar in die vergadering heeft essencia geweigerd te praten zolang er een kadervertegenwoordiger aan tafel zat. Dat 3M toen uitdrukkelijk de kant koos van essencia en niet koos voor overleg met een eigen personeelslid, was een zware ontgoocheling. Het is een gebrek aan respect voor de eigen werknemers. Kort nadien hebben we daarom als laatste uitweg gekozen voor een gerechtelijke procedure.
Kader: En nu is het dus wachten op een uitspraak van de rechter. Het Arbeidshof van Bergen oordeelde een aantal jaar geleden al in het voordeel van de kaderleden. Een opsteker voor jullie?
Hooftman: Dat wel. Maar geen garantie. Elke rechter oordeelt autonoom over de hem voorgelegde zaak. De rechter hoeft zich dus niet te baseren op eerdere rechtspraak.

Een recht op dialoog voor iedereen

ACV Kader stapt naar de arbeidsrechtbank voor het kaderpersoneel en hoger opgeleiden
Sandra Vercammen

Anno 2020 zijn er nog steeds bedrijven die werknemers uitsluiten van vakbondsrechten. Dat gebeurt geruisloos maar weldoordacht: door een groep van werknemers te definiëren als niet-gebaremiseerden, (gemakkelijkheidshalve noemen we hen kaderpersoneel) én tegelijk deze groep structureel te onttrekken aan hun persoonlijke vakbondsrechten. Hierdoor kunnen kaderleden niet de rol van de vakbondsafgevaardigde opnemen om te doen wat arbeiders en bedienden voor de mensen wel kunnen doen. Het gevolg van die uitsluiting voor het personeel, kaderleden, hoger opgeleiden en leidinggevenden is zeer groot.

Het gaat om een dubbele impact. Ten eerste mogen individuele werknemers-kaderleden met een specifiek probleem zich niet laten bijstaan door een vakbondsafgevaardigde van het kaderpersoneel om in dialoog te gaan met de directie of de personeelsverantwoordelijke. Een negatieve evaluatie, een probleem met de aansprakelijkheid bij een ongeval met een bedrijfswagen, een kwestie over arbeidstijd en compensaties, … Zo blijven individuele werknemers met hun problemen in de kou staan. Maar er is ook een collectieve dimensie aan verbonden.

Er is sprake van een bewuste politiek om de dialoog en het overleg met ‘de groep’ van kaderpersoneel te weigeren. Een dialoog rond issues waar wij van geloven dat een win-win voor én directie én medewerkers haalbaar is, krijgt zo geen kans. We denken dan onder meer aan thema’s zoals balans werk-privé, deconnectie en bereikbaarheid, loopbaanontwikkeling, demotie, participatie, transparante verloning, … waarbij het proces van dialoog en onderhandelen moet bijdragen tot een collectief kader van maatregelen dat zekerheden biedt en waarbinnen maatwerk mogelijk blijft.

Een groeiende groep van hoger opgeleiden komt zo individueel en verzwakt tegenover hun werkgever te staan doordat zij van het fundamenteel vakbondsrecht om de ongelijke machtsposities op te vangen, uitgesloten worden, nl. het recht van kaderpersoneel op een vakbondsafvaardiging. Die discriminatie vechten wij aan in de arbeidsrechtbank. Dit gebeurt vandaag met 3M maar zo nodig nemen we initiatief in andere bedrijven.

ACV blijft ijveren voor volwaardige vakbondsstem voor kaderpersoneel

Vakbondssecretaris Inge Paeshuys volgt voor ACVBIE de vakbondswerking binnen 3M. Ook zij probeert voluit te gaan voor het sociaal overleg.

Kader: Hoe verloopt het sociaal overleg met de andere personeelsgroepen bij 3M? Verloopt dat wél vlot? Of heeft 3M ook voor arbeiders en bedienden geen boodschap aan inspraak?
Paeshuys: Bij 3M zijn de verschillende personeelsgroepen, arbeiders – bedienden en kaderleden, vertegenwoordigd vanuit hun mandaten sociale verkiezingen. Wat het afsluiten van cao’s betreft via overleg en onderhandelingen gebeurt dit vandaag de dag enkel voor de arbeiders. Voor de bediendenpopulatie weigert de werkgever cao’s te onderhandelen maar wordt er wel eenzelfde koopkrachtinvulling gedaan.

Kader: Proberen de andere personeelsvertegenwoordigers in de vakbondsafvaardiging hun kadercollega’s te ‘depanneren’? Kunnen zij individuele dossiers op tafel leggen of op één of andere formele of informele vorm bespreken met de directie?
Paeshuys: Onze arbeidersdelegaties trachten de kaderleden mee te ondersteunen maar kunnen buiten de ondernemingsraad en/of comité geen dossiers op tafel leggen noch informeel of formeel voor de kaderleden. Met het recente sectorakkoord in de chemie hebben we wel een zeer kleine stap gezet waarmee we kaderleden kunnen depanneren. In de ondernemingen waar een ondernemingsraad bestaat kunnen verkozen kaderleden in de OR hun collega’s kaderleden individuele begeleiding te geven.

Kader: Hoe ondersteunt ACV BIE als organisatie de verzuchtingen van de kaderleden?
Paeshuys: Als ACVBIE stellen we alles maximaal in het werk om de kaderleden op de kaart te zetten tijdens onderhandelingen of op een formeel overleg. Ook tijdens de komende sectoronderhandelingen zullen we ijveren bij de werkgeversfederatie om kaderleden een volwaardige stem te geven in het sociaal overleg. Wij hebben in onze verschillende instanties een geïntegreerde kaderwerking waardoor de verschillende personeelsgroepen van elkaar de verschillende problematieken kunnen uitwisselen. ACVBIE werkt ook samen met ACV Kader om zo kaderleden maximaal te ondersteunen.

Auteur: Sandra Vercammen | Foto: Daniël Rys