OUDE ROLLENPATRONEN BLIJVEN HARDNEKKIG OVEREIND

Op een gelijke verdeling van de zorgtaken tussen man en vrouw is het nog wel even wachten. Meer zelfs. De samenleving duwt jonge ouders nog altijd in het klassieke rollenpatroon. Dat is alleszins de ervaring van Hans Elsen. Hij werd een half jaar geleden papa van zoontje Warre. “Zelf was ik na drie weken terug up and running”, legt hij uit. “Terwijl mijn vriendin steeds meer in de traditionele verzorgende rol werd geduwd.”

Een jaar eerder was Hans met bevriende koppels op vakantie in Zuid-Frankrijk. “Zelf hadden we toen nog geen kinderen, maar een bevriend Duits paar wel. Zij vertelden dat er bij hen voor zowel de vader als de moeder een periode van vier maanden ouderschapsrust bestaat. Dat zorgt voor een evenwicht. Beide partners hadden opeenvolgend elk vier maanden zelfstandig voor hun kind gezorgd. Bij ons stopt het voor de man na vier weken. Tot voor kort waren het er zelfs maar drie”.

Er is toch ouderschapsverlof?

Elsen: “De mannen die dat in die periode opnemen, zijn op één hand te tellen. Niet alleen is de uitkering erg laag, nauwelijks 800 euro, maar bovendien sparen de meeste mannen het verlof op om het later te gebruiken, zodat hun kinderen in de zomervakanties niet de hele tijd van kampje naar kampje moeten huppen. Het ouderschapsverlof volstaat dus zeker niet om het klassieke rollenpatroon te doorbreken”.

Maar we komen van ver. Tot pakweg twintig jaar geleden was drie dagen de norm voor vaders.

Elsen: “Dat zegt mijn vader ook altijd (lacht). Ik wil hier geen generatieconflict van maken. Maar de tijden zijn wel veranderd. Vroeger bleef mijn moeder halftijds thuis. Dat is óók veranderd. De maatschappij is nu afgestemd op twee voltijdse inkomens. Anders krijg je de rekeningen niet betaald. Maar het rollenpatroon blijft standhouden. Het is nog altijd de vrouw die het grootste deel van de zorg op zich neemt, omdat ze al vier weken na de bevalling in die richting geduwd wordt. Na die eerste weken blijft zij alleen thuis met het kind. Van daaruit rolt alles gewoon verder het klassieke patroon in. Als we niet in die beginfase ingrijpen, verandert er niks. Als je zoals in Duitsland vier maanden zelfstandig en volledig voor je kind moet zorgen, dan kan je echt in die rol groeien.”

Evolueert het niet langzaam in de goede richting?

Hans: “Daar ben ik niet zo zeker van. Als ik een keertje met mijn zoon op consultatie ga bij Kind en Gezin, zit ik daar enkel tussen vrouwen. Zelfs in Leuven, waar ik woon. En die stad heeft toch een nogal progressief imago. Maar ook daar blijken nog niet veel mannen een evenwaardige zorgende rol op te nemen. Dat getuigt trouwens niet van slechte wil, de meeste mannen willen gráág meer tijd met hun kind spenderen. Maar het rollenpatroon zit diep ingeworteld in onze cultuur. Het zou natuurlijk ook kunnen dat de natuur een rolletje speelt in dat verhaal. Maar heus niet zo veel. Het is vooral een heel sterk cultureel patroon. Om dat te doorbreken heb je meer nodig dan drie of vier weken vaderschapsverlof.”

Never Work Alone 2023 | Auteur: Jan Deceunynck | Afbeelding: Daniël Rys