Omgaan met burn-out

Pilootproject toont belang van een snelle aanpak

In de media kwam de sterke groei van burn-out als oorzaak van langdurige arbeidsongeschiktheid al uitvoerig aan bod. Fedris, het federaal agentschap voor beroepsrisico’s, sleutelt mee aan oplossingen. De voorbije jaren zette het een pilootproject in de zorg- en banksector op. Wij polsten bij de medewerkers van de Cel Burn-out naar de bevindingen.

Wat was precies de bedoeling van het onderzoek?

Karolien Kerckhofs: “Het project kadert in onze preventieve opdracht. Fedris wil werknemers van bij de eerste symptomen zo snel mogelijk ondersteuning bieden. Zo willen we vermijden dat de symptomen erger worden. We willen ook werkbehoud en de terugkeer naar het werk bevorderen. Tijdens het project konden deelnemers een kosteloos en gepersonaliseerd begeleidingstraject volgen bij professionals uit ons netwerk van hulpverleners, gebaseerd op literatuurstudie en de bevoegdheden van Fedris. Van januari 2019 tot december 2022 hebben meer dan 1.400 werknemers uit de zorg- en banksector het begeleidingstraject kunnen volgen. De resultaten tonen de positieve impact van het voorgestelde begeleidingstraject en bewijzen dat secundaire preventie bij een vroegtijdig stadium van een werkgerelateerde burn-out vruchten afwerpt.”

Wat betekende het traject voor de gezondheid van werknemers?

Phebe Voets: “Het traject blijkt, na grondige wetenschappelijke evaluatie, een succes  op vlak van de behandeling van  burn-out alsook op vlak van de secundaire klachten zoals depressie, angst en stress. De fysieke en psychologische gezondheid van de betrokkenen ging significant vooruit. Bij meer dan 75% is de diagnose burn-out niet langer van toepassing na het traject. Ook het algemeen welzijn en het welzijn op het werk (vb. taakuitvoering, slaap, levenskwaliteit en evenwicht werk-privé) wordt positief beïnvloed, tot zelfs zes maanden nadien. De zorgconsumptie vermindert. Zowel het aantal consultaties bij gezondheidswerkers als het aantal medische onderzoeken en de consumptie van medicatie nemen af. Meer details vind je op www.fedis.be”

Welke impact had het traject op de tewerkstelling?

Liese Meiresonne: “55% van de deelnemers waren op het moment van de aanvraag arbeidsongeschikt. Na het traject was 80% terug aan de slag, weliswaar vaak deeltijds. Bijna 90% bleef bij dezelfde werkgever, en 70% op dezelfde werkpost. De werkgever heeft in 30% van de gevallen aanpassingen doorgevoerd, bijvoorbeeld aanpassingen van het uurrooster, minder werkuren, een andere functie of mutatie naar een andere afdeling.. Op het vlak van werkorganisatie is er ruimte voor progressie. De preventieadviseur-bedrijfsarts (PA-AA) of de preventieadviseur psychosociale aspecten (PA-PA) zijn daarin kernfiguren. De mate waarin zij reeds vanaf het begin betrokken worden, heeft een invloed op de doorgevoerde aanpassingen.”

Wat zijn belangrijke randvoorwaarden voor een succesvol resultaat?

Caroline Dendoncker: “Om burn-out vroegtijdig te kunnen opsporen en werknemers zo snel mogelijk de meest geschikte hulp te bieden, moeten we de kennis van psychisch lijden op het werk versterken. We moeten werknemers, organisaties en managers sensibiliseren, maar ook het thema integreren in de opleiding van preventieactoren en artsen. Verder is het belangrijk de diagnose van psychisch lijden op het werk toe te vertrouwen aan deskundigen die over de nodige expertise beschikken. Fedris bouwde gedurende het pilootproject een netwerk uit van artsen en psychologen die over die nodige expertise beschikken.”

Kan je ook op eigen initiatief instappen in zo’n begeleidingstraject?

Florence Lebrun: “Omwille van de positieve resultaten krijgt het pilootproject nu een permanent karakter. Het wordt ook uitgebreid naar alle werknemers in de privé sector en de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten. Concreet staat het project open voor werknemers die nog aan het werk zijn of minder dan twee maanden arbeidsongeschikt zijn en de eerste symptomen van burn-out vertonen.

Wat behelst zo’n individueel traject binnen dit programma?

Karolien Kerckhofs: “Ik haal graag het voorbeeld aan van een werknemer met een te grote werkdruk door een personeelstekort, die daarnaast ook nog kampt met organisatorische veranderingen, gebrek aan steun van zijn leidinggevende, een gebrek aan erkenning en betrokkenheid bij beslissingen. Hij is op zich heel gedreven in zijn werk , maar slaagt er niet meer in zijn taken af te werken. Hij klaagt over  concentratieproblemen, nek- en spierpijn, hoofdpijn, slaapproblemen… Hij verliest zijn motivatie en zijn energieniveau. Hij voelt zich uitgeput. Met die gevoelens klopt hij aan bij zijn preventie-adviseur die hem aanmeldt bij Fedris. Op basis van de diagnosesessie identificeert de coördinerend trajectbegeleider factoren op de werkvloer, maar ook persoonlijkheidsfactoren. In dit voorbeeld staan de coördinator en de werknemer stil bij de psychosociale risicofactoren op de werkvloer, de impact hiervan en de manier om hiermee om te gaan. Het gaat over opnemen van overuren, omgaan met een te hoge arbeidsbelasting, zoeken naar een manier om minder bereikbaar te moeten zijn… Maar ze hebben het ook over hoe de betrokkene hoge eisen stelt voor zichzelf en anderen. Sessies bij de kinesitherapeut helpen hem terug in connectie te komen met zijn lichaam via spierontspanningsoefeningen en zijn energieniveau te herstellen.

Dit voorbeeld toont hoe dankzij een gedetailleerde analyse van de situatie en de individuele noden, de coördinerend trajectbegeleider een geïndividualiseerd en aangepast traject kan uitwerken. De trajectbegeleider identificeerde specifieke opvolgingspunten voor preventieactoren, die met de toestemming van de werknemer werden teruggekoppeld aan de arbeidsarts om vervolgens  voorstellen te doen voor de werkvloer. Op het einde van het traject volgt de werknemer follow-up sessies om te reflecteren over de effecten van het traject.”

Werknemers die zich daarin herkennen kunnen het aanmeldingsformulier op de website van Fedris downloaden en het samen met hun behandelende arts of één van de preventieactoren invullen. Dat moeten ze dan bezorgen aan de Cel Burn-out Fedris, Astronomielaan 1 in 1210 Brussel.”

Voor meer informatie Cel burn-out: 02/272 21 70 – burnout@fedris.be – www.fedris.be

Auteur: Jan Deceunynck | Afbeelding: Shutterstock