DIGITALISERING: ZOEKEN NAAR HET JUISTE EVENWICHT

Digitale monitoring is niet enkel aan de orde van de dag in de ‘harde’ sectoren. Ook in de zorg wordt volop gemonitord. Bij het Wit Gele Kruis is het elektronisch verpleegdossier (EVD) de digitale draaischijf voor de verpleegkundigen op de baan.

In het EVD zit alle informatie over de patiënt, maar ook over de handelingen van de verpleegkundige, legt vakbondssecretaris Rik De Jaeger uit. Hij heeft de digitalisering de voorbije jaren zien toenemen.

“Het was vroeger zeker niet allemaal beter,” lacht hij. “Veel administratief papierwerk is verdwenen, overuren zijn duidelijker in beeld, de kennis van de verpleegkundigen is toegenomen, de kwaliteit van de zorg is verbeterd …” Maar er zijn ook schaduwkanten. “Of risico’s die we toch in de gaten moeten houden.”

Fair coachen

Van manifest misbruik is niet meteen sprake, weet Rik – al is er bij het personeel soms wel wat achterdocht over wat allemaal geregistreerd en opgeslagen wordt. “De leidinggevenden springen fair met die data om. Ze gebruiken de data uit het EVD eerder om te coachen dan om te controleren. Ook de directie is gematigder dan vroeger, toen alles steeds sneller moest. Dat heeft ook de maken met de krapte op de arbeidsmarkt. Het is steeds moeilijker om verpleegkundigen te vinden en te houden. En dan werkt een al te harde aanpak eerder averechts.”

“Werknemers worden dus niet systematisch op de vingers getikt als ze volgens de data trager dan gemiddeld zouden zijn, of langer toekomen met hun alcoholgel en dus misschien hun handen onvoldoende ontsmetten. De verzamelde data kunnen wel tot een gesprek leiden, maar dat was vroeger ook zo.”

Ziel

Maar zeggen dat monitoring enkel positieve gevolgen heeft, is ook wat kort door de bocht. “Van verpleegkundigen horen we dat de digitalisering knaagt aan hun beroepseer. Het haalt de ziel uit hun werk. Wat ze moeten doen, staat netjes in het EVD. Maar verpleegkundigen kunnen en willen ook zelf inschatten wat nodig is. Je aan de strikte

schema’s houden, geeft niet altijd voldoening. Ook de patiënten vinden het niet altijd fijn dat de verpleegkundige meer met een scherm bezig is dan met hen.”

Verpleegkundigen checken hun EVD vaak al meteen als ze ’s ochtends opstaan. “Soms al letterlijk op de rand van hun bed,” heeft Rik begrepen. “Want in het EVD staat wat hen die dag te wachten staat, hoe lang hun dag wordt en welke extra’s er die dag in hun pakket zitten. Want de druk is hoog. Soms komt er via het EVD ook nog een stukje online vorming bij. Daardoor verschuift steeds meer werk naar de privétijd.”

De toekomst

“De planningsmotor, die een tijdje geleden volledig automatisch de ‘toeren’ van de verpleegkundigen opstelde, is voorlopig stopgezet. De planning bleek te complex voor de machine. De leidinggevenden hebben het terug overgenomen tot de planningsmotor verbeterd is en terug autonoom aan de slag kan. Afwachten of dat lukt.”

En er staat nog meer te gebeuren. Op dit moment lopen pilootprojecten met smart glasses. “Dat zijn brillen waarom info geprojecteerd wordt die de verpleegkundige helpt bij complexe behandelingen. Ook kijkt dan een hoofdverpleegkundige vanop afstand mee. Er wordt ook geëxperimenteerd met apps die vanop afstand pakweg bloed- of suikerwaarden van patiënten uitlezen. Allemaal evoluties die toch wel fors ingrijpen op de job van de verpleegkundigen.”

Daar wil de vakbond graag over meepraten. “Maar we merken dat de directie dat niet zo belangrijk vindt. Ze informeert ons pas als de nieuwe technologie al operationeel is. Daar is dus nog wel wat werk aan de winkel.”