Democratie in handen nemen

Voorwoord

De verkiezingen staan voor de deur. Eerst is het lokale niveau aan beurt. In 2019 volgen regionale, federale en Europese verkiezingen. Tijd voor wat reflectie bij zoveel democratisch gebeuren.

Stemtesten brengen dezer dagen de verkiezingen dichter bij de burger. Het zijn middelen om de visies en plannen van de kandidaten en partijen te verhelderen. Correct geïnformeerde burgers zijn de basis van een actieve en goeddoordachte stemkeuze.

Maar de testen, affiches en folders, marketing via advertenties, tv-programma’s en andere promo dreigen het echte debat onder te sneeuwen. En zonder debat en echte participatie is er weinig betrokkenheid en kritische reflectie. Politieke bewustwording heeft nood aan confrontatie, vraag en wedervraag, nuancering, beluisteren van verzuchtingen, uitwisseling van argumenten, verrijking van ideeën… Het vergt meer dan het formuleren van het eigen gelijk in straffe oneliners.

Vandaag worden we voortdurend om de oren geslagen om onze gezondheid en welbevinden in eigen handen te nemen. Verantwoordelijkheid nemen is een mainstreamboodschap geworden. De uitnodiging en oproep om de democratie in handen te nemen is echter minder aan de orde. Wat verder in dit nummer zegt Stan De Spiegelaere: “Democratie is méér dan om de zoveel jaar een bolletje kleuren.” In een vertegenwoordigende democratie hebben burgers en georganiseerde groepen recht op inspraak en zeggenschap. Laten we dat democratisch proces niet te veel over aan ‘de politiek’? Zetten we ons niet te veel buiten spel? Doen we meer dan zeggen wat we niet ok vinden?

Passiviteit dreigt en maakt ons blind voor kapers op de kust. Met Twitter, Facebook, Google, … zijn we in een tijdperk beland waarvan wordt beweerd dat ‘in Silicon Valley meer beleid wordt gemaakt dan door sommige overheden’. Grote concerns en lobbygroepen met onzichtbare agenda’s wegen zwaarder op de politieke besluitvorming dan gedacht. En dat heeft zijn repercussies op onze rechten, de rechtstaat en de democratische waarden. En mogelijk zit de grootste kaper op de kust binnen de politiek zelf door bange tijden te voorspellen en zo het democratisch proces geruisloos minder democratisch bij te sturen.

Bewustwording van je stem, je kritisch denkvermogen en actiecapaciteit is een voorwaarde voor inspraak en zeggenschap. Je hoeft het niet ver te zoeken. Spreek over de inzet van verkiezingen met de mensen in je directe leefomgeving. Breng een weloverwogen stem uit. Organiseer je. Niet in het minst is je werkomgeving dé plek om mee te werken aan inspraak en zeggenschap. De onderneming is van iedereen.

Een mooie van Bertolt Brecht om mee af te sluiten: “Belangrijker dan te benadrukken hoe verkeerd het is om onrecht te doen, is het benadrukken hoe verkeerd het is om onrecht te dulden. Om onrecht te doen hebben slechts weinigen de gelegenheid. Om onrecht te dulden velen.”