“Al zie je het aankomen, het is toch steeds weer een sterk emotioneel proces”

ACV vreest golf van herstructureringen

“Meestal zie je de bui al wel hangen,” weet ACV-Pulssecretaris Robert Veekman. “Tijdelijke contracten worden niet verlengd, de cijfers gaan naar beneden,” legt hij uit. Ook secretaris Peter Goris van ACVBIE kent de signalen: “meer werkloosheid bij arbeiders, een wissel van de macht, een directeur die plots verdwijnt, slechte efi-cijfers, doelstellingen die niet gehaald worden …” Maar al zie je het aankomen, het is toch steeds weer een sterk emotioneel proces. “Menselijke drama’s, waar je maar in beperkte mate iets aan kan doen,” stelt Peggy Schuermans van ACV Puls.

Van zodra de herstructurering bekend is, schiet de vakbondsmachine in gang. Robert: “Het eerste wat ik doe in mijn militanten grondig informeren. Over de procedure, maar ook over het emotionele luik. Ik waarschuw hen dat het een moeilijke periode wordt, met ups en downs. Maar dat iedereen vroeg of laat een tik krijgt.” Veel hangt af van de ervaring op dit vlak van de militantenploeg, weet Peggy. “Bij Signify is er elk jaar een reorganisatie. Daar weten de militanten intussen wel wat het inhoudt. Maar ik herinner me ook een herstructurering bij Pentair, een zeer rustig bedrijf met een goed overleg, waar de herstructurering als een donderslag bij heldere hemel insloeg. Dat was heel moeilijk.”

Coaching

Het eigenlijke onderhandelen gebeurt in principe door de militanten. “Zij voeren de onderhandelingen en wij zorgen voor back-up,” legt Robert uit, “maar die verhouding kan wat verschuiven als het om onervaren militanten gaat. Dan word ik zelf wel eens délégué.” Peter vult aan: “Onze taak als secretaris is in eerste instantie toezicht houden dat alles conform de wet en de sector- of cao-afspraken verloopt. Het is daarom belangrijk is dat je de firma kent. Dat is één van de redenen waarom wij bij ACVBIE pleiten om zo weinig mogelijk te schuiven met secretarissen en hen expertise laten opbouwen in een sector of bij bepaalde bedrijven.” Belangrijk is
ook overleg tussen de vakbonden en fracties. “Soms moet dit zich onderling wat zetten, maar uiteindelijk vecht je samen voor hetzelfde doel,” stelt Peggy.

Het doel is uiteraard een zo goed mogelijke regeling voor de slachtoffers. “Eerst en vooral zoveel mogelijk jobs redden,” legt Peggy uit. “En voor wie toch moet vertrekken, een sociaal plan dat perspectief biedt. Dus meer dan centen: ook outplacement of opleiding zijn van belang om mensen verder op weg te zetten.” Maar het gaat niet enkel om de vertrekkers, beklemtoont Peter: “Ook de achterblijvers, die plotseling collega’s moeten missen, moeten ondersteund worden en eventueel een deel van de koek van het sociaal plan krijgen.”

Budget

“Vaak is de werkgever inschikkelijk. Maar het gaat ook over geld. Aanzienlijke budgetten, want herstructureren kost veel geld. En in het geval van internationale groepen is er vaak een vastgelegd budget waar het lokale management niet aan kan tornen,” heeft ze ervaren. En werkgevers heb je in alle soorten. “Bij een recente herstructurering bij een plasticbedrijf met zetel in Duitsland heeft de plaatselijke directeur zich geweerd als een duivel in een wijwatervat om het aantal ontslagen tot een minimum te beperken,” legt Peter uit. “Maar bij een bouwbedrijf dat recent enkele bedienden moest laten vertrekken om nog hogere winstcijfers te kunnen voorleggen aan de Besix-groep, schreef de werkgever op de C4 van één van onze leden met 30 jaar dienst, die nooit één opmerking kreeg: ‘voldoet niet’. Dan word je woest en weet je weer waarom een vakbond zo belangrijk is!”
Een herstructurering is nooit fijn. Maar toch zijn de slachtoffers soms dankbaar. “Ik herinner me Crown Cork, mijn eerste echte sluitingsdossier. Ik had zelf niet echt een goed gevoel bij het sociaal plan dat we toen afsloten. Maar meer zat er helaas echt niet in. Toch kregen we applaus toen we het plan voorstelden aan het personeel. Het was beter dan ze hadden durven hopen. We hadden als vakbond echt het verschil gemaakt.”

In tijden van herstructureringen maakt vakbondslidmaatschap geen verschil. En dat wringt wel een beetje bij de secretarissen. “Je kan net zo goed ‘zwartrijden’, denken sommigen. Meeprofiteren van anderen die wel lidgeld betalen”, stelt Peter. “Maar ooit komt het punt komen dat er niet genoeg brave zielen zijn die betalen. En dan is het gedaan met ‘zwartrijden’,” zegt hij. Toch zijn er verschillen in de dienstverlening. “Leden kunnen te allen tijde laten becijferen wat een plan of piste voor hen persoonlijk zou betekenen. En zeker bij een faillissement heb je wel baat bij ACV-lidmaatschap,” weet Peggy. Maar vooral beschouwt ze een goed sociaal plan als promo voor de vakbond. “Dan zullen mensen bij een volgende gelegenheid toch wel sneller aansluiten!”