Agility

De gouden graal in HR

Sinds de jaren tachtig zien we in management-discours regelmatig eenzelfde inzicht terugkeren. Wendbaarheid en flexibiliteit zijn sindsdien codewoorden als reactie op een te log en hiërarchisch bedrijfsbeleid. De snelheid waarmee verandering wordt doorgevoerd, ligt alsmaar hoger. Big data, globalisering en voortdurend wijzigende consumptiepatronen vergen constante bijsturingen.

De afgelopen tien jaar zagen grote bedrijven aanzienlijke delen van ‘hun’ markt ingenomen worden door kleine, flexibele start-ups. En dus zoeken grote bedrijven nu intensief naar manieren om die voordelen ook in eigen huis te introduceren.

In die context duikt de afgelopen jaren alsmaar vaker en hardnekkiger het concept agile op, als toverwoord voor grote, oude, logge organisaties die hun wendbaarheid en klantgerichtheid willen verbeteren. Het modewoord komt echter niet uit het niets. Het heeft al een decennialange voorgeschiedenis. Het heeft zijn oorsprong in software-ontwikkeling, waar het moest zorgen voor resultaatgerichte vooruitgang, ook bij omvangrijke, complexe opdrachten, waar de vraag of behoefte van de klant of gebruiker bij aanvang nog niet waterdicht gedefinieerd was.

MULTIDISCIPLINAIRE TEAMS

Dat leidde tot multidisciplinaire teams die stap voor stap, zonder veel hiërarchie maar met een grote focus op de praktijk, sprints richting deelresultaten afleggen. Typisch voor die teams is hun autonomie. En daar ontstaat meteen ook de parallel (of begripsverwarring) met die andere hype: zelfsturende teams. Zelfsturende teams beslissen zelf over de manier waarop het werk georganiseerd wordt. Ook binnen agile werken gaat er heel wat hiërarchie op de schop. Teams worden multidisciplinair samengesteld en informatie wordt maximaal transparant gemaakt, zodat in principe alle kennis en inzicht om de opdracht tot een goed einde te brengen, binnen het team aanwezig is. Overleg tussen afdelingen wordt zo drastisch beperkt, waardoor de werktijd meer op resultaten wordt gericht.

Hoe het werk georganiseerd wordt, mag dan wel aan het team overgelaten worden, waar dat allemaal toe moet leiden, moet zonneklaar zijn.

Beide concepten vergen uitgesproken duidelijkheid over de doelstellingen en de visie binnen de organisatie. Hoe het werk georganiseerd wordt, mag dan wel aan het team overgelaten worden, waar dat allemaal toe moet leiden, moet zonneklaar zijn.

Daarmee komen we aan één van de achilleshielen van agile. In een organisatie die niet goed weet waarheen, maar hoopt dat een antwoord te vinden door de logge structuren en vastgeroeste instituten door elkaar te schudden, leidt agile vooral naar chaos en stuurloosheid.

RANDVOORWAARDEN

Ook voor werknemers is agile niet altijd positief. De focus verleggen van vergaderen naar resultaat, klinkt aanvankelijk goed. Maar de balans van het welbevinden slaat soms ook negatief uit na invoering van agile werken in een afdeling of divisie.

 Goed functionerend overleg met een gedragen vertegenwoordiging van de betrokken werknemers, is essentieel voor agile werken.

Zoals in elk veranderingstraject zijn ook hier een aantal randvoorwaarden essentieel. Een veilige omgeving waarin problemen bespreekbaar zijn, is allicht de eerste. Goed functionerend overleg met een gedragen vertegenwoordiging van de betrokken werknemers, is daarin fundamenteel. Er moet ruimte zijn om alle bedenkingen, weerstanden en moeilijkheden te bespreken. Daarnaast zijn ook competentieontwikkeling, training en opleiding fundamenteel voor de agile aanpak. Het gaat dan niet enkel over kennis, maar vooral ook over manieren van samenwerken, verantwoordelijkheid nemen, taak- en klantgericht werken. Verder is er de vaststelling dat bestaande bonussystemen vaak vloeken met de teamcentrale filosofie van agile. Ook op dat vlak dringen aanpassingen zich op.

Agile werken invoeren om te besparen op personeel, is niet de juiste keuze 

Agile werken invoeren om te besparen op personeel, is geen juiste keuze, want het hypothekeert zowel de bespreekbaarheid als ademruimte voor ontwikkeling en opleiding. In combinatie met de onrust die gepaard gaat met personeelsafbouw, maakt dat de kans eerder klein dat de agile filosofie goed nieuws brengt voor de werknemerstevredenheid, en al evenmin voor de bedrijfsresultaten.