Kenniswerkers met de blik op de toekomst

Waar staan we, waar gaan we naartoe en hoe geraken we daar?

De sociale verkiezingen komen eraan. Ze markeren de start van een nieuwe periode van overleg over wat er voor jou toe doet op het werk. Tijdens de verkiezingen duid jij de mensen aan die de komende vier jaar jouw stem vertolken. Daar ga je best niet lichtzinnig mee om.

Aan uitdagingen is er geen gebrek. Kenniswerkers ervaarden de voorbije jaren tal van veranderingen. De afgelopen jaren ging jullie kadernetwerk er mee aan de slag. Met de sociale verkiezingen voor de deur, richten we onze blik graag vooruit met jullie input. Waar staan we, waar gaan we naartoe en hoe kunnen daar geraken? Lezen jullie even mee?

Kiezen voor #tijdvoortijd

De vraag hoeveel kostbare tijd we aan een job willen en kunnen spenderen, is van alle tijden. Maar niet altijd makkelijk te kaderen. Niet alleen heeft de vraag een sterke individuele dimensie, maar steeds vaker werken theoretisch opgeleide werknemers ook op projectmatige basis. Het aantal werkuren dat je ergens aan werkt wordt daardoor op sommige werkplekken en zeker voor kenniswerkers ondergeschikt aan het resultaat. Dat is op zich een interessante en misschien niet zo slechte evolutie. Voorwaarde is wel dat technologische efficiëntiewinsten in combinatie met meer telewerk en minder arbeidstijdregistratie niet leiden tot méér in plaats van minder werken. Arbeidstijdautonomie die meer onbetaalde overuren en disbalans als het nieuwe ‘normaal’ van kenniswerkers beschouwt, is geen vooruitgang. Dan lijkt het beter om verstandig te navigeren tussen een individuele invulling van de werktijd en het vermijden van een mogelijk negatieve impact op die van de collega’s. Kenniswerkers voelen de meerwaarde van een nieuwe verlaging van de wekelijkse arbeidsduur. De efficiëntiewinst van de voorbije decennia maakt die mogelijk. Tegelijk willen zij er mee over waken dat de structurele krapte op de arbeidsmarkt die arbeidsduurvermindering niet als een boemerang terugkomt in hun gezicht.

Wij willen van jou horen hoe jij het ziet. We staan klaar om jouw concrete vragen rond werk en privé te beantwoorden. Maar we willen de verwachtingen van jou en je collega’s ook meenemen naar het sociaal overleg. We zijn ervan overtuigd dat collectieve afspraken helpen om samen vooruit te gaan. Realisaties rond deconnectie op het werk willen we in kaart brengen en best practices die leiden naar minder maar meer kwalitatief werken, willen we delen. We willen academische expertise benutten die aantoont hoe een slimme arbeidsorganisatie arbeidsduurvermindering mogelijk maakt. Op die manier zetten we stappen vooruit naar een gezonde en beheersbare arbeidstijd voor kenniswerkers in een eigentijds en collectief kader.

(R)evolutionaire digitalisering

In de nabije toekomst zal een stuk van het werk, zeker in de diensteneconomie van vandaag, verder worden overgenomen door digitale toepassingen en tools. De toekomst zal uitwijzen of artificiële intelligentie en de concrete toepassingen ervan een evolutie dan wel een echte revolutie zullen zijn. Maar dat het impact heeft, staat vast – zeker voor kenniswerkers van wie de vaardigheden niet meer nodig zullen zijn of aangevuld en versterkt worden door deze toepassingen. We willen de tendens op de voet verder volgen en er op alle niveaus over waken dat het resultaat verbetering van de werkomstandigheden oplevert voor kenniswerkers, maar ook zoveel mogelijk jobverlies vermijdt en anders werknemers maximaal ondersteunt in de richting van een nieuwe aangepaste job. Ook in onze dienstverlening en ondersteuning van leden en afgevaardigden willen we nieuwe digitale middelen optimaal benutten, zonder mensen weg te duwen van menselijk contact. Menselijke verbinding is en blijft cruciaal.

Ook freelancers betrekken

Een groeiende groep werkenden is aan de slag met een zelfstadig statuut. United Freelancers, de ACV-dienstverlening voor deze doelgroep, maakt uitdrukkelijk verbinding met hen via een platform om kennis te delen samen te werken. Schijnzelfstandigheid blijven we bestrijden. Maar we bieden kwalitatieve ondersteuning aan alle collega’s op de werkvloer – een statuut als werknemer of freelancer is niet de essentie.

Verduurzaming in overleg

Duurzaamheid wint aan belang. Een duurzaam bedrijfsbeleid is een doelstelling van iedereen die bij dat bedrijf betrokken is. Dus niet enkel van het management en de aandeelhouders, maar ook van werknemers en hun afgevaardigden. ACV Kader wil daarin meedenken en ondersteunen. Want werknemersvertegenwoordigers zullen in het sociaal overleg ook mee in dialoog gaan rond dit thema. Net zoals ze al decennia betrokken zijn bij het economische en financiële reilen en zeilen, zal het sociaal overleg vanaf 2026 (en in sommige bedrijven al vanaf 2025) ook moeten rapporteren over de duurzame aanpak van het bedrijf.

Loontransparantie helpt ons vooruit

Pakweg tien jaar geleden verliep de loonvorming in de meeste gevallen nog relatief eenvoudig en transparant. De laatste jaren werd die, onder meer door de heel complexe loonfiscaliteit, steeds ingewikkelder. Daarnaast wordt steeds meer gegoocheld met individuele of groepsbonussen, met winstparticipaties en cafetariaplannen. Die worden intussen in vele bedrijven en organisaties toegepast in verschillende vormen en modaliteiten. Dat leidt soms tot nieuwe vragen en bezorgdheden, waarop wij mee een antwoord willen bieden. Dat willen we doen vanuit het oogpunt van de individuele werknemer die vragen heeft over de impact van keuzes, maar ook vanuit het oogpunt van werknemers die meer en meer het slachtoffer dreigen te worden van de complexe fiscale en parafiscale ontwijkingsmogelijkheden. We blijven inzetten op optimale ondersteuning rondom loonvorming. We voelen ons daarin ook gesteund door Europa, dat via nieuwe wetgeving meer loontransparantie van werkgevers zal eisen. Dat kunnen we alleen maar toejuichen.

Uitdagende internationalisering

De voorbije jaren hebben steeds meer kenniswerkers uit andere landen de weg gevonden naar onze bedrijven – soms tijdelijk, maar soms ook voor langere tijd. Zeker in grotere bedrijven is het daardoor, ondanks alle taalwetgeving, de normaalste zaak van de wereld dat Engels de voertaal werd. Dit leidt tot nieuwe uitdagingen, maar biedt ook opportuniteiten. Zonder het Nederlands te verloochenen, gaan we ook als vakbond aan de slag met uitgebreidere dienstverlening en ondersteuning in het Engels. Ons drietalige Never Work Alone Magazine is daar al een eerste stap in. Maar dit willen we ook doortrekken naar concrete individuele ondersteuning voor anderstalige kenniswerkers. Ook internationaal vakbondswerk wordt steeds belangrijker. Het geeft een breder overzicht van wat er in de rest van Europa en de wereld beweegt en verschuift. Via ons internationaal netwerk willen we blijven wegen op de Europese besluitvorming die steeds meer impact heeft op de manier waarop het werk van kenniswerkers en kaderleden georganiseerd wordt.

Loopbaanzekerheid door coaching

Het ziet ernaar uit dat de arbeidsmarktkrapte in vele sectoren en bedrijven nog wel even aanhoudt. Dit versterkt de onderhandelingsmarge van werknemers. Maar het kan er ook toe leiden dat ze bij gebrek aan collega’s bezwijken onder de werkdruk, dat deconnecteren een verre droom blijft en dat arbeidsduurvermindering – waar opnieuw veel om te doen is – een illusie blijft. Daarom pleiten we voor – en werken we aan – sectoroverschrijdende heroriëntering. Op die manier zorgen we er mee voor dat werknemers een plek vinden waar de noden het hoogst zijn, onder goede werkomstandigheden.

Werknemers kunnen bij hun zoektocht naar een fijne job die bij hen past soms best wel een helpend handje gebruiken. Via ons Centrum voor Loopbaanontwikkeling blijven we inzetten op die ondersteuning. Zeker jonge kenniswerkers willen we helpen om beter hun weg te vinden. Maar ook leden van onze organisatie die willen groeien naar, of in, een leidinggevende of meer verantwoordelijke rol kunnen er terecht voor ondersteuning en advies.

Werken aan kwalitatief leiderschap

In een snel veranderende werkomgeving staan leidinggevenden voor tal van uitdagingen. Ze willen medewerkers meenemen in nieuwe digitale ontwikkelingen, collega’s van verschillende generaties en met diverse achtergronden verbinden, een continue leercultuur bevorderen om iedereen gezond aan boord te houden. Leiding geven verdient meer dan ooit kwalitatieve omkadering. Die collectieve vraag van leidinggevenden nemen we graag ter harte. Leidinggevenden hebben nood aan professionele training in leiderschapsvaardigheden en veranderingsmanagement waar medewerkers de meerwaarde van ervaren. Ze willen professioneel advies en begeleiding om flexibele gezonde werkomgevingen te implementeren. De uitdagingen omtrent leiding geven verdienen een plaats in het sociaal overleg. Door samen de ambities helder te formuleren en scherp te stellen, kunnen leidinggevenden een werkomgeving creëren die werkplezier en betrokkenheid van werknemers versterkt.

Sociaal overleg als hefboom

Om op al die terreinen te kunnen wegen, is er nood aan goed sociaal overleg, waarin ook kenniswerkers en kaderleden hun plaats krijgen. De juridische afbakening van deze groep berust op een ietwat artificieel onderscheid. Voor ons is de essentie dat élke werknemer recht heeft op collectieve ondersteuning die rekening houdt met de realiteit op de werkvloer. Dit betekent concreet dat, hoewel er in sommige bedrijven en sectoren er alles aan gedaan wordt om deze medewerkers van het tegendeel te overtuigen, we hen ook de komende vier jaar volwaardig en dus optimaal willen ondersteunen in het bedrijfsoverleg. Wij engageren ons alvast tot een aangepast aanbod van opleiding en training voor personeelsvertegenwoordigers, maar ook tot snel en persoonlijk advies voor wie daar nood aan heeft.

De eerste stap naar sterk overleg is de aanduiding van wie jou daarin vertegenwoordigt. De kandidaten van het ACV warmen zich al op om voor jou het verschil te maken. Geef jij hen je stem?