BIODIVERSITEIT ZIT ECONOMISCHE GROEI NIET IN DE WEG

Dat er met het klimaat iets mis is, beseft intussen wel iedereen. Na zomers van droogte dan wel wateroverlast dringt de urgentie steeds breder door. Maar met de krimpende biodiversiteit is dat wat anders. Het probleem is even acuut, maar minder tastbaar.

“Ik vergelijk het wel eens met een vliegtuig,” verduidelijkt Krien Hansen van Natuurpunt. “Er mankeren steeds meer onderdelen en er zitten intussen al heel wat schroeven los, maar het vliegt nog. Maar de dag komt wel dichtbij dat er zoveel stukken ontbreken dat we neerstorten.” De situatie is ernstig. Maar ze wil niet fatalistisch zijn. “Er zijn mogelijkheden om het tij te keren. Maar dan moeten we het wel nu samen aanpakken.”

Waarom is biodiversiteit zo belangrijk?

Je kan het vergelijken met het menselijk lichaam. Alles heeft daarin een functie. Als alle stukjes goed in elkaar klikken, draait alles prima. Maar als er ergens iets ontbreekt, loopt het fout. Ons ecosysteem is een natuurlijke dienstverlener. Als het in evenwicht is, levert het ons propere lucht, zuiver water, verstuiving… Het biedt ons bovendien ook recreatie en heeft een aantoonbaar effect op ons welbevinden. Maar nu is het evenwicht zoek.

Waar zit de dreiging?

Voor het eerst in de geschiedenis is er een grote uitstervingsgolf bezig die in gang is gezet door de mens. Onze economie pleegt roofbouw op het ecosysteem. En dat gaat met zo’n snelheid dat het ecosysteem niet de tijd krijgt om zich aan te passen. De fase van de onwetendheid zijn we inmiddels voorbij. De kennis en het besef zijn er. Maar in de praktijk doen we gewoon voort.

Is economische groei het probleem?

Niet noodzakelijk. Economisch groeien kan perfect als we rekening houden met sociale en ecologische grenzen van onze planeet. Zelf ben ik gespecialiseerd in de Noordzee. Dus laat me daar een voorbeeld uit aanhalen. Op dit moment wordt steeds meer economische activiteit ontwikkeld op de Noordzee: windmolens, zonnepanelen, zeeboerderijen, wilde visserij… In principe kan dat allemaal. Maar helaas is de biodiversiteit op zee door te intensieve roofbouw uit het verleden uit evenwicht. De koraal- en oesterriffen zijn uitgestorven, sommige visbestanden zijn verdwenen. Als we dat evenwicht eerst terug herstellen en de natuur terug veerkracht geven, is er daarna veel mogelijk. Maar dat moet wel éérst gebeuren. Nu gebeurt het andersom en het ecologisch herstel wordt verhinderd door economisch winstbejag op korte termijn.

Hoe kan het beter?

Soms zetten we al stappen in de goede richting. Bij de bouw van nieuwe windmolens wordt steeds meer ook rekening gehouden met het natuur op de Noordzee. Zowel onder als boven water heeft een windmolen gevolgen voor de natuur. Als je niet oplet, gaat zo’n bouwwerk ten koste van de biodiversiteit. Denk bijvoorbeeld aan trekvogels die gedesoriënteerd geraken door de molenwieken. Maar door op de juiste manier en de juiste plek te werken, kan je de schade vermijden of beperken. Intelligent design houdt rekening met biodiversiteit en de planetaire draagkracht.
Als vakbond vinden we ook tewerkstelling belangrijk. Die hangt natuurlijk ook vast aan een gezonde economie.

Dat is perfect verzoenbaar. Het natuurpark Hoge Kempen kwam er na de sluiting van de mijnen. Het natuurpark was een forse investering in biodiversiteit. Maar het rendeert. De horeca rond het natuurpark creëert jobs, er worden rondleidingen gegeven, er worden folders gedrukt… Het zijn andere jobs dan vroeger, maar ook wel jobs. Ook Natuurpunt zelf is een voorbeeld van hoe zorg voor de natuur jobs oplevert. Wij stellen intussen bijna 600 mensen tewerk. En niet alleen biologen of andere hoge profielen. We hebben ook maatschappelijk werkers, economen, boekhouders… En onze grootste personeelsgroep zit in ons maatwerkbedrijf. Daar zorgen 250 medewerkers voor het groenonderhoud in de parken die we beheren. Natuurbehoud hoeft echt niet haaks te staan op economie en tewerkstelling.

Welke rol kan de vakbond spelen in het verhaal van de biodiversiteit?

Vakbondsvertegenwoordigers staan vaak heel dicht bij het bedrijfsbeleid. De sociale grenzen van de economische groei kennen ze goed en houden ze goed mee in de gaten. Maar de ecologische grenzen verdienen misschien ook wel een plekje in hun vormingspakket. Op die manier kunnen ze mee het bedrijfsbeleid verduurzamen.

Never Work Alone 2022 | Auteur: Jan Deceunynck | Foto: Shutterstock